آمریکای شمالی درحال فرورفتن درون گوشته زمین است
محققان در مطالعهای جدید پدیدهای ظریف اما مهم را در زیر قاره آمریکای شمالی آشکار کردهاند: سنگهای باستانی این قاره به آرامی به سمت گوشته زمین فرو میروند. این فروریزی، ساختاری قیفی شکل را بهوجود آورده که برفراز غرب میانه ایالات متحده متمرکز است و سنگهای باستانی را قبل از فرورفتن، به صورت افقی میکشد.
سنگهای باستانی مورد بحث «کراتون» نام دارند. کراتونها قدیمیترین و پایدارترین بلوکهای قارهای هستند که برای میلیاردها سال دوام آورده و پایهای را برای قرارگیری خشکیهای زمین شکل دادهاند. در واقع، زمینشناسان حدود ۳۵ کراتون بزرگ را در سطح جهان شناسایی کردهاند.
اما پایداری سنگهای باستانی به معنای تغییرناپذیری نیست. کراتونها تحت تأثیر مکرر ستونهای گوشتهای دستخوش دگرگونی میشوند. این ستونها، برآمدگیهای همرفتی از مواد داغ هستند که از عمق گوشته به سمت بالا حرکت میکنند و میتوانند باعث ذوب و تغییر شکلهای موضعی در پوسته بالایی شوند. به عنوان نمونه، کراتون شمال چین در طول میلیونها سال دچار تجزیه چشمگیر شده و عمیقترین لایههای ریشه خود را از دست داده است. زمینشناسان مدتها مشکوک بودند که تغییرات مشابهی ممکن است در زیر قاره آمریکای شمالی نیز در حال وقوع باشد.
بهگزارش نیواطلس، تیم تحقیقاتی در چارچوب پروژهای بزرگتر به رهبری «جونلین هوآ»، نویسنده اصلی مطالعه، موفق به ایجاد یک مدل توموگرافی لرزهای با شکل موج کامل برای آمریکای شمالی شد. این مدل کامپیوتری بر اساس دادههای لرزهای جمعآوری شده توسط پروژه EarthScope طراحی شده و جزئیات جدیدی درباره فرآیندهای زمینشناسی در پوسته و گوشته زیرین آمریکای شمالی ارائه کرده است.
محققان بر این باورند که نازکشدن کراتون آمریکای شمالی ناشی از فعالیت صفحه تکتونیکی «فارالون» است
محققان مدتهاست که پدیده نازکشدن کراتونها را مورد مطالعه قرار دادهاند، اما این فرآیند معمولاً همواره رویدادی گذشتهنگر بوده و تغییرات میلیون ساله پس از وقوع آنها را بررسی میکند. در مقابل، تحقیق کنونی نشان میدهد که این تغییرات هماکنون در حال وقوع است و فرصتی نادر برای محققان فراهم میآورد تا فرآیندهای پویا مانند نازکشدن کراتونها را بهطور آنی بررسی کنند.
هوآ در این زمینه گفت: «ما متوجه شدیم که ممکن است چیزی در زیر کراتون وجود داشته باشد. خوشبختانه، ما همچنین ایده جدیدی درباره عواملی که باعث این نازکشدن میشود، به دست آوردیم.»