اینجا لک‌لک‌ها کوچ را فراموش کردند! – رسانه ایگرام
رسانه ایگرام – گروه استان‌ها: در دل زاگرس، آن‌جا که مه بر شانه کوه می‌نشیند و تالاب «بیشه‌دالان» در سکوت بیدار می‌شود، روستایی کوچک و کمتر شناخته‌شده به نام «کپرجودکی» حالا به یکی از شگفت‌انگیزترین نمونه‌های همزیستی انسان و طبیعت در ایران بدل شده است.
جایی که لک‌لک‌ها – این مهاجران بال‌گسترده سفید و سیاه – تصمیم گرفته‌اند دیگر نروند؛ تصمیمی که مسیر زندگی روستا را برای همیشه تغییر داده است.
اینجا در قلب زاگرس، روستای «کپرجودکی» قصه‌ای شگفت را می‌سراید. قصه‌ای از لک‌لک‌هایی که روزی مهاجرانی فصلی بودند و امروز، ساکنانی همیشگی شده‌اند. اینجا، مرز میان انسان و طبیعت نه با دیوار، که با آشیانه‌هایی محو شده است که بر تیرهای برق جا خوش کرده‌اند.
کپرجودکی؛ سرزمین ماندگاری پرندگان مهاجر
روستای کپرجودکی، در ۱۵ کیلومتری شهر بروجرد و مجاورت تالاب بین‌المللی بیشه‌دالان، در سال‌های اخیر به صحنه حضور دائمی بیش از ۴۰ لانه لک‌لک تبدیل شده است. پرندگانی که سال‌ها در بهار و تابستان مهمان این روستا بودند، حالا برای تمام سال در این منطقه اقامت گزیده‌اند.
لانه‌ها پیش از این بر تیرهای برق، ستون‌های قدیمی، سقف خانه‌ها و شاخه‌های بلند درختان ساخته شده بودند. تصویر همزیستی لک‌لک‌ها با خانه‌ها، دام‌ها و کودکان بازیگوش، حالا چنان درهم‌تنیده شده که جدایی این پرندگان از روستا را نمی‌توان تصور کرد.
از مهاجر به ساکن دائمی؛ تغییر مسیر لک‌لک‌ها در کپرجودکی
روستای کپرجودکی از توابع بخش شیروان شهرستان بروجرد است. قدیمی‌های روستا می‌گویند که «اولین حضور لک‌لک‌ها در روستای کپرجودکی به دهه پنجاه بازمی‌گردد؛ زمانی که نخستین جفت از این پرندگان در منطقه دیده شد.»
تا دهه هشتاد لک‌لک‌ها هر سال با فرارسیدن پاییز، منطقه را ترک می‌کردند و به زیستگاه‌های گرم‌تر مهاجرت می‌کردند. اما از سال ۱۳۸۹ به بعد، این الگوی مهاجرت تغییر کرد و لک‌لک‌ها تصمیم گرفتند در روستا بمانند و زندگی دائمی خود را در همین‌جا ادامه دهند.
مردم کپرجودکی هنوز زلزله بروجرد را از یاد نبرده‌اند؛ زلزله‌ای که به خانه‌های بسیاری آسیب زد. اما آنچه کمتر شنیده شده، سرگذشت لک‌لک‌هایی است که در آن زلزله آشیانه‌های‌شان را از دست دادند.
لانه‌هایی که بر بام‌های بلند روستا بنا شده بود، یکی پس از دیگری فرو ریخت. با این حال، این پرندگان برخلاف انتظار، ترک دیار نکردند؛ بلکه با هوشیاری غریزی، تصمیمی تازه گرفتند و از آن پس، ساخت لانه بر فراز تیرهای بتنی برق را آغاز کردند. تصمیمی که نه‌تنها امنیت بیشتری برای‌شان داشت، بلکه به بخشی از منظره همیشگی روستا تبدیل شد.
راز ماندگاری؛ مردمی که خانه دل‌شان را گشودند
یکی از اهالی با انگشت یکی از لک‌لک‌ها را نشان می‌دهد و می‌گوید: «این لک‌لکی که آمده و روی تیر برق نشسته بود، با همان نگاهش انگار می‌گفت می‌خواهد اینجا لانه بسازد. ما هم کمکش کردیم. از آن روز تا حالا ماند و دیگر نرفت.»
در کپرجودکی، لک‌لک‌ها نه تهدید هستند و نه مزاحمتی؛ آن‌ها عضوی از خانواده‌اند. رفتار دوستانه اهالی، نبود خطر شکار، تغذیه مناسب و فضای آرام باعث شده این روستا برای لک‌لک‌ها حکم خانه داشته باشد.
کپرجودکی دیگر فقط یک روستا نیست؛ آزمایشگاهی زنده است که ثابت می‌کند همزیستی ممکن است؛ امروز، این پرندگان نه مهمان، که جزئی از خانواده‌اند و حضورشان نه تنها چهره روستا، که سرنوشت آن را دگرگون کرده است.
اوضاع امروز این روستا، روایتی است از ماندن به جای کوچ، از همزیستی به جای جدایی و از آینده‌ای که زمانی روشن می‌شود که انسان یاد بگیرد با طبیعت نه به عنوان منابعی برای بهره‌برداری، که به عنوان همسایه‌ای برای زندگی رفتار کند.
عوامل طبیعی و انسانی در خدمت پایداری
علی کردی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بروجرد با اشاره به دلایل افزایش جمعیت لک‌لک‌ها در این منطقه می‌گوید: «به علت امنیت و شرایط غذایی مطلوب در این زیستگاه، و همچنین وجود مردمی بسیار مهربان و محیط‌زیست‌دوست، شاهد رشد تدریجی و تثبیت حضور لک‌لک‌ها در کپرجودکی هستیم.»
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بروجرد: این موقعیت منحصربه‌فرد نه‌تنها از نظر زیست‌محیطی بلکه از جنبه گردشگری نیز حائز اهمیت است
وی اضافه می‌کند: «این موقعیت منحصربه‌فرد نه‌تنها از نظر زیست‌محیطی بلکه از جنبه گردشگری نیز حائز اهمیت است.»
به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بروجرد، این پدیده نشان می‌دهد که «با توجه به مدیریت درست شرایط طبیعی و اجتماعی در روستا این لک لک‌ها ترجیح داده‌اند که ساکن شوند.»
پرندگان گردشگر می‌آورند، گردشگری اقتصاد می‌آورد
با افزایش حضور لک‌لک‌ها، گردشگران بسیاری از شهرهای اطراف و حتی مناطق دورتر به «کپرجودکی» سفر می‌کنند. هدف بسیاری از آن‌ها تنها دیدن این پرندگان از نزدیک است؛ اما حضورشان رونق تازه‌ای به زندگی اقتصادی روستا بخشیده است.
یکی از بازدیدکنندگان از روستا می‌گوید: «ما فقط برای دیدن لک‌لک‌ها آمدیم، ولی تخم‌مرغ محلی، لبنیات و سایر محصولات روستایی را هم خریدیم. محصولات اینجا واقعاً طبیعی و با کیفیت هستند.»
بازار فروش تخم‌مرغ، لبنیات، ماست، دوغ و دیگر محصولات ارگانیک و طبیعی حالا در روستا جان تازه‌ای گرفته است. خانه‌هایی که روزگاری تنها پذیرای مهمانان فامیلی بودند، اکنون پذیرای مسافران طبیعت‌گرد شده‌اند.
روستای الگو؛ توسعه از مسیر طبیعت
«کپرجودکی» امروز شاید تنها روستایی در کشور باشد که لک‌لک‌ها تمام طول سال را در آن ساکن هستند. این موقعیت منحصربه‌فرد، آن را به یک نمونه قابل‌توجه در توسعه روستایی و اکوتوریسم تبدیل کرده است.
با حمایت نهادهای دولتی، تجهیز زیرساخت‌های گردشگری، آموزش بومیان درباره حفاظت زیست‌محیطی و معرفی رسانه‌ای، این روستا می‌تواند به الگوی موفقی برای دیگر روستاهای ایران بدل شود؛ جایی که توسعه نه با تخریب طبیعت، بلکه با همراهی آن رقم می‌خورد.
وقتی طبیعت بماند، امید می‌روید
کپرجودکی حالا تنها نام یک روستا نیست؛ نام یک مسیر است. مسیری که از دل تالاب‌ها می‌گذرد، از لانه پرندگان بالا می‌رود، از قلب انسان‌های طبیعت‌دوست عبور می‌کند و در نهایت به آینده‌ای روشن برای توسعه بومی ختم می‌شود.
پیشرفته‌ترین جوامع، آن‌هایی نیستند که به طبیعت تسلط پیدا می‌کنند، بلکه آن‌هایی هستند که یاد گرفته‌اند با آن زندگی کنند
اینجا، همزیستی انسان و طبیعت دیگر یک شعار نیست؛ واقعیتی است که بر بام هر خانه، بر هر تیر برق و در دل هر کودک روستایی ریشه دوانده است، قصه این روستا ثابت می‌کند گاهی پیشرفته‌ترین جوامع، آن‌هایی نیستند که به طبیعت تسلط پیدا می‌کنند، بلکه آن‌هایی هستند که یاد گرفته‌اند با آن زندگی کنند.
لک‌لک‌ها که سال‌ها مهاجر بودند، این بار مهاجرت نکردند. آن‌ها ماندند، لانه ساختند، فرزند آوردند و با ماندن‌شان، امید را به پرواز درآوردند.
و این، شاید مهم‌ترین درسی باشد که انسان امروز از طبیعت می‌تواند بگیرد: «اگر امن باشی، اگر مهربان باشی، اگر اهل همزیستی باشی… حتی مهاجران هم می‌مانند.»
