در صورت گم شدن شناسنامه چه کار کنیم؟ (راهنمای کامل گام به گام شناسنامه المثنی)

شناسنامه مهم‌ترین مدرک هویتی است که در هر کار اداری باید یک نسخه کپی از آن را (گاهی همراه با اصل شناسنامه) به‌همراه داشته باشیم. گم شدن شناسنامه می‌تواند با توجه به اهمیتی که دارد، جدای از مشکلات اداری، باعث شود درگیر مسائل حقوقی و قضایی ناخواسته‌ای شویم؛ بنابراین باید برای جلوگیری از سوءاستفاده از شناسنامه گم شده فورا به مراجع قانونی اطلاع دهیم.

در این مقاله ابتدا به نکات مهمی که باید در زمان گم شدن شناسنامه درنظر داشته باشیم، می‌پردازیم، سپس اقدامات لازم برای دریافت شناسنامه المثنی را بازگو می‌کنیم. به این ترتیب، شما می‌توانید پاسخ دقیقی برای سوال «اگر شناسنامه گم شد چه باید کرد؟» در این مطلب پیدا کنید.

گم شدن شناسنامه یکی از استرس‌زاترین پیش‌آمدهایی است که می‌تواند برای هرکسی اتفاق بیفتد، به‌خصوص در گذشته که اولین مرحله‌ی اقدام برای دریافت شناسنامه المثنی، اعلام مفقودی آن در روزنامه‌های کثیرالانتشار و صبرکردن برای دریافت نتیجه بود. جدای از نگرانی‌های جعل هویت و سوءاستفاده‌های احتمالی، فقدان شناسنامه گاهی مشکلاتی به بار می‌آورد و موجب تعویق در رسیدگی به برخی امور اداری می‌شود.

بعداز اعلام مفقودی شناسنامه می‌توانید سامانه‌ی پستی مخصوص مدارک پیداشده را زیر نظر بگیرید تا در صورت پیدا شدن شناسنامه مطلع شوید. سامانه‌ی پست‌یافته برای پیگیری وضعیت مدارک گم‌شده توسعه داده شده است. بنابراین، اگر کسی مدارک شما را پیدا کند و خوش‌شانس باشید که آن را در صندوق پستی بیاندازد، استعلام وضعیت آن را در این سامانه مشاهده خواهید کرد. برای دسترسی به سامانه‌ی پست‌یافته روی دکمه‌ی زیر کلیک کنید.

دیگر سامانه‌ی اطلاع‌رسانی درباره‌ی اشیاء و مدارک پیدا شده ایمن باکس نام دارد که نیازمند همکاری یابندگان است تا اطلاعات اشیاء یا مدارکی که پیدا کرده‌اند را درون سامانه وارد کنند. اگر شناسنامه‌ی شما گم شده باشد می‌توانید با ثبت اطلاعات یا جستجو در موارد پیداشده، ازطریق پشتیبانی شماره‌ی یابنده را دریافت کنید و با او تماس بگیرید یا با عضویت در قسمت هوشمند سامانه و ارائه‌ی شماره‌ی تماس درصورت قرارگرفتن مشخصات مدارک پیداشده در سامانه، پیامک دریافت کنید. با کلیک روی دکمه‌ی زیر به سامانه‌ی ایمن باکس هدایت می‌شوید.

پس‌از اعلام مفقودی شناسنامه به دفتر پیش‌خوان و با گذشت حدودا دو ماه باید با دردست داشتن مدارک زیر دوباره به دفتر پیش‌خوان مراجعه کنید و فرایند دریافت شناسنامه المثنی را شروع کنید. شرایط سنی و قانونی هر شخص برای درخواست شناسنامه المثنی از قرار زیر است:

• شخص بالای ۱۸ سال
• شخص زیر ۱۸ سال همراه با حکم رشد
• پدر یا جد پدری برای فرزندان کم‌تر از ۱۸ سال
• مادر با شناسنامه‌ی خود درصورتی که در قید زوجیت پدر صاحب شناسنامه‌ی زیر ۱۸ سال باشد
• سرپرست قانونی برای افراد صغیر با مدارک مستند

درصورتی که بالای ۱۸ سال سن دارید خودتان می‌توانید با داشتن مدارک زیر برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنید در غیراین صورت پدر یا قیّم قانونی باید مدارک لازم برای شناسنامه المثنی را تهیه و مراحل را طی کند.

• فرم استشهادیه (فرم شماره ۳) را تکمیل کنید و آن را از طریق امضای یکی از گواهان در دفتر اسناد رسمی تصدیق کنید.
• اگر بالای ۱۵ سال سن دارید دو قطعه عکس ۴×۳ تمام رخ همراه خود ببرید.
• اصل و تصویر کپی از مدارک عکس‌دار ازجمله: گذرنامه، کارت پایان خدمت وظیفه‌ی عمومی یا کارت معافیت، گواهینامه‌ رانندگی، کارنامه عکس‌دار دوره‌ی تحصیلی راهنمایی به بالا، معرفی‌نامه عکس‌دار محصلان از سوی مدرسه‌ی در حال تحصیل یا کارت شناسایی عکس‌دار کارکنان دولت با ذکر مشخصات سجلی را همراه خود داشته باشید.
• اصل و تصویر سند ازدواج برای افراد متاهل
• اصل و تصویر شناسنامه‌ی فرزندان
• پرداخت هزینه طبق تعرفه در دفاتر پیشخوان از طریق دستگاه کارت‌خوان

هزینه شناسنامه المثنی مبلغ ثابتی ندارد و مبلغ بار اول و بار دوم یا بارهای بعدی گم‌شدن شناسنامه متفاوت محاسبه می‌شود. همچنین، ایرانیان خارج از کشور نیز با توجه به کشور محل اقامت هزینه‌های متفاوتی می‌پردازند که آن را در ادامه توضیح می‌دهیم.

جدول زیر فقط تعرفه‌ی تجاری صدور شناسنامه‌ی المثنی در سال ۱۴۰۴ را نشان می‌دهد که باید به این مبلغ، هزینه‌های تهیه‌ی کپی و مدارک دیگر را نیز اضافه کرد.

اگر درخواست شناسنامه المثنی را به‌صورت حضوری در دفاتر پیش‌خوان انجام دهید، به‌طور کلی مراحل به‌شکل زیر پیش می‌رود:

• ارائه‌ی درخواست (تکمیل فرم و تحویل مدارک)
• انطباق مدارک و مستندات دریافتی با اسناد موجود در سامانه
• چاپ و صدور شناسنامه
• احراز هویت متقاضی
• تحویل شناسنامه به متقاضی

پس‌از ثبت درخواست گفته می‌شود مدت زمان صدور شناسنامه المثنی بین ۳۲ تا ۳۵ روز خواهد بود.

خوشبختانه درحال حاضر علاوه‌بر امکان گرفتن پاسپورت آنلاین، ثبت درخواست شناسنامه المثنی به‌صورت غیرحضوری و آنلاین نیز وجود دارد که به روش زیر و از طریق سامانه ثبت احوال شناسنامه المثنی، انجام می‌شود:

• روی دکمه‌ی زیر کلیک کنید تا سایت ثبت احوال باز شود.

• روی دکمه‌ی «ورود با سامانه هدا» بزنید.
• اگر قبلا در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اید با کد ملی می‌توانید وارد آن شوید، فقط باید کد ملی و کد امنیتی را وارد کنید و روی دکمه‌ی تایید و ادامه بزنید. اگر ثبت‌نام نکرده‌اید روی گزینه‌ی «ثبت‌نام کنید» کلیک کنید.

• برای ثبت‌نام فرم را تکمیل کنید و روی دکمه‌ی «شروع ثبت نام» بزنید.
• پیامکی برایتان ارسال می‌شود که باید کد آن را برای احراز هویت وارد و تایید کنید.

• پس‌از احراز هویت و تکمیل ثبت‌نام باید آدرس فعلی خود را تایید کنید. اگر آدرس تغییر نکرده است گزینه‌ی «آدرس فوق صحیح است» را تیک بزنید، سپس روی دکمه‌ی تایید کلیک کنید.
• درصورت مغایرت آدرس، روی دکمه ی تغییر بزنید و آدرس جدید را وارد کنید.

• بعداز تایید آدرس، درصفحه‌ی جدید روی گزینه‌ی صدور شناسنامه مجدد (تعویض و المثنی) بزنید. متقاضیان تعویض شناسنامه قدیمی نیز باید از همین طریق اقدام کنند.

• مجدد آدرس را مشاهده می‌کنید درصورت تایید روی دکمه‌ی بله و درغیراین صورت روی خیر بزنید و مراحل تغییر آدرس را دنبال کنید.
• با زدن روی دکمه‌ی بله، پنجره‌ی کوچکی باز می‌شود که باید در آن روی منوی آبشاری علت درخواست تعویض یا المثنی کلیک کنید.

• براساس شرایط درخواست شناسنامه المثنی یکی از گزینه‌ها را انتخاب کنید. برای مثال، مفقودی – بار اول.
• روی ثبت درخواست کلیک کنید.
• مراحل بعدی را نیز طبق نیاز تکمیل کنید تا درخواستتان ثبت شود و کد پیگیری دریافت کنید و باید صبر کنید تا درخواست شما توسط ثبت احوال مورد بررسی قرار بگیرد.

• نحوه پیگیری شناسنامه المثنی به این صورت است که پس‌از دریافت کد پیگیری و گذشت مدت‌زمان ۲ تا ۳ هفته می‌توانید با ورود به سامانه‌ی هدا و کلیک روی دکمه‌ی پیگیری در صفحه‌ی اصلی، وضعیت درخواستتان را بررسی کنید.

برخی از افراد گمان می‌کنند در زمان درخواست تعویض شناسنامه یا درخواست شناسنامه امکان دریافت شناسنامه هوشمند المثنی وجود دارد که باید بگوییم تا این لحظه گزارش موثقی مبنی‌بر ارائه‌ی شناسنامه‌ی هوشمند وجود ندارد.

ایرانیان مقیم خارج از کشور در صورت گم شدن شناسنامه باید به نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشور محل سکونت مراجعه کنند و پس‌از اعلام مفقودی شناسنامه، درخواست خود را ثبت کنند.

قوانین مربوط به شرایط اشخاص برای ایرانیان در سراسر دنیا یکسان است و باید یا خود فرد بالای ۱۸ سال باشد یا فرایند دریافت شناسنامه المثنی توسط قیم انجام شود. با‌این‌حال، مدارک لازم برای شناسنامه المثنی تفاوت جزئی دارد و شامل موارد زیر می‌شود:

• برگه‌ی تکمیل‌شده‌ی صدور شناسنامه
• برگه‌ی تکمیل‌شده‌ی اعلام مفقودی شناسنامه
• پرسشنامه‌ی تکمیل‌شده توسط متقضیان دریافت خدمات سجلی از اسناد سجلی راکد (این مورد مخصوص افرادی است که شناسنامه‌ی نمونه قدیم و مربوط به قبل از انقلاب دارند)
• افراد بالای ۱۵ سال، دو قطعه عکس ۴×۳ تمام رخ و بدون کلاه یا عینک که مشخصات سجلی متقاضی در پشت هر عکس درج شده است. عکس خانم‌ها باید با رعایت حجاب کامل اسلامی باشد
• تصویر شناسنامه گم‌شده‌ی شخص
• اصل شناسنامه همسر و فرزندان و اصل سند ازدواج متاهلان
• ارائه‌ی اصل مدرک معتبر و عکس‌دار ایرانی (حداقل ۲ مورد) اعم‌از: گذرنامه، گواهینامه‌ی رانندگی، کارت پایان خدمت یا معافیت، مدرک تحصیلی، کارت ملی، شناسنامه جدید پدر و مادر و همسر و فرزندان
• همراه‌داشتن مدرک معتبر و عکس‌دار اقامتی
• اصل قبض واریز تعرفه‌ی خدمات کنسولی به حساب نمایندگی

گم شدن مدارک هویتی شاید برای هرکسی اتفاق بیفتد؛ اما درهرصورت باید بدانید که اولین قدم در زمان بروز چنین مشکلی و برای جلوگیری از سوءاستفاده از شناسنامه گم شده، اعلام مفقودی مدارک در سریع‌ترین زمان است تا به‌سرعت مراحل دریافت شناسنامه جدید را آغاز کنید.

پیشنهاد می‌شود که تمام افراد یک نسخه کپی از تمام مدارک هویتی خود به‌خصوص شناسنامه و کارت ملی، در جایی نگهداری کنند تا درصورت بروز مشکل بتوانند به‌راحتی برای دریافت نسخه‌ی المثنی اقدام کنند.

آیا تاکنون تجربه‌ی گم شدن شناسنامه داشته‌اید؟