رژه روز پیروزی مسکو؛ نمایش قدرت روسیه در سایه جنگ اوکراین

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روز جمعه 19 اردیبهشت 1404 (9 مه 2025)، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در میدان سرخ مسکو بر رژه روز پیروزی نظارت کرد؛ مراسمی باشکوه که به مناسبت هشتادمین سالگرد پیروزی اتحاد جماهیر شوروی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم برگزار شد.

این رویداد نه‌تنها یادآور افتخارات گذشته روسیه بود، بلکه به ابزاری برای توجیه جنگ کنونی با اوکراین تبدیل شده است. حضور رهبران بیش از 20 کشور، از جمله شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، و لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، در کنار پوتین در جایگاه تماشاگران مقابل آرامگاه لنین، تلاش کرملین برای نمایش اتحاد کشورهای «جهان جنوب» در برابر غرب را برجسته کرد.

این گزارش به بررسی اهمیت این مراسم، معنای آن برای روسیه، زمینه تاریخی، اهمیت شخصی آن برای پوتین، تاریخچه رژه‌های روز پیروزی و اختلالات اخیر در مسکو می‌پردازد.

.

اهمیت رژه امسال

رژه روز پیروزی 2025 بزرگ‌ترین مراسم از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال 2022 به شمار می‌رود. حضور بیشترین تعداد مقامات خارجی از سال 2015، از جمله رهبران چین، برزیل، ونزوئلا، بلاروس، ویتنام، کوبا و چندین کشور دیگر نشانه‌ای از تلاش روسیه برای نشان‌دادن حمایت بین‌المللی در برابر تلاش‌های غرب برای منزوی کردن این کشور به شمار می‌رود.

حضور یا غیبت رهبران کشورها در این مراسم به‌عنوان شاخصی از هم‌سویی یا مخالفت آن‌ها با غرب تلقی شد. به‌عنوان مثال، تنها رهبر اتحادیه اروپا که در این مراسم شرکت کرد، رابرت فیکو، نخست‌وزیر اسلواکی، بود، در حالی که رهبران غربی مانند ک‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، حضور نداشتند.

.

در اواخر آوریل، پوتین آتش‌بس یک‌جانبه سه‌روزه‌ای را از 8 تا 10 مه در جنگ اوکراین اعلام کرد. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این پیشنهاد را «نمایش تئاتری» خواند و خواستار آتش‌بسی 30روزه برای مذاکرات معنادار شد.

او همچنین اعلام کرد که اوکراین هیچ تضمینی برای امنیت مهمانان مراسم در مسکو ارائه نمی‌دهد. در روزهای منتهی به رژه، اوکراین حملات پهپادی خود به مسکو و مناطق اطراف را افزایش داد که گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال هدف‌قراردادن مراسم را برانگیخت. در مقابل، روسیه نیز شهرهای اوکراینی، از جمله کی‌یف، را هدف حملات خود قرار داد.

معنای رژه برای روسیه

روز پیروزی، که یادبود پیروزی بر آلمان نازی است، به‌طور سنتی فراتر از اختلافات داخلی، نماد غرور ملی روسیه بوده است. اتحاد جماهیر شوروی در جنگ جهانی دوم بیش از 26 میلیون نفر را از دست داد که تقریباً هر خانواده‌ای را تحت تأثیر قرار داد.

رژه امسال با حضور هزاران سرباز، ده‌ها خودروی زرهی، تانک و پرتابگرهای موشک هسته‌ای برگزار شد. برای اولین‌بار، یک هنگ از سربازان چینی نیز در میدان سرخ رژه رفتند که نشان‌دهنده تقویت روابط مسکو و پکن بود.

.

زمینه تاریخی

کشورهای غربی مراسم پیروزی در اروپا را در روز 8 مه جشن می‌گیرند، در حالی که روسیه آن را در 9 مه برگزار می‌کند. این تفاوت به دلیل اختلاف زمانی بین مسکو و برلین در زمان امضای تسلیم آلمان نازی است.

از سال 2023، اوکراین نیز مراسم خود را به 8 مه منتقل کرده و آن را «روز یادبود و پیروزی بر نازیسم» نامیده است، اقدامی که نماد جدایی از گذشته شوروی و روسیه تلقی می‌شود. این تفاوت تاریخی به شکافی نمادین بین متحدان سابق جنگ جهانی دوم تبدیل شده است.

اهمیت روز پیروزی برای پوتین

روز پیروزی برای پوتین اهمیت شخصی عمیقی دارد. برادرش، ویکتور، در محاصره لنینگراد در جنگ جهانی دوم بر اثر دیفتری در یتیم‌خانه‌ای درگذشت و در گوری جمعی دفن شد. پدر پوتین به‌شدت مجروح شد و مادرش نزدیک بود از گرسنگی جان ببازد. 

پوتین نوشته است که والدینش هیچ کینه‌ای نسبت به آلمانی‌ها نداشتند. این پیشینه شخصی به پوتین امکان داده است تا خود را به‌عنوان مدافع میراث جنگ جهانی دوم و حافظ منافع ملی روسیه معرفی کند.

.

تاریخچه رژه‌های روز پیروزی

نخستین رژه روز پیروزی در سال 1945، اندکی پس از تسلیم آلمان، برگزار شد و 9 مه به‌عنوان تعطیل رسمی اعلام گردید. ژوزف استالین، رهبر وقت شوروی، پس از آن رژه‌ها را متوقف کرد، زیرا ژنرال‌های فاتح را رقیب سیاسی خود می‌دید. 

رژه‌ها از سال 1965 به‌صورت دوره‌ای از سر گرفته شدند و از سال 2008 به نمایش سالانه‌ای از قدرت نظامی تبدیل شدند. در سال 2005، رهبران غربی مانند جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در این مراسم شرکت کردند، اما در سال 2025، شی جین‌پینگ مهمان اصلی بود که نشان‌دهنده چرخش دیپلماتیک روسیه به سمت شرق است.

*برای نوشتن این گزارش از هوش مصنوعی کمک گرفته شده است*

انتهای پیام/