زوال جنگل های زاگرس؛ تغییر اقلیم و دخالت انسانی مقصرند
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حمید ظهرابی، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، صبح امروز در نشست تخصصی کارکردها، تنوع زیستی و ارزش‌گذاری اقتصادی زاگرس با تأکید بر اهمیت تنوع زیستی در کشور اظهار کرد: کشور ما به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی چند بیوم جهانی، از نظر تنوع زیستی جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد. ایران دارای 9 اکوسیستم از مجموع 11 اکوسیستم شناخته‌شده در جهان و 41 نوع تالاب از 42 نوع تالاب جهانی است. همچنین ما پنج ناحیه رویشی اصلی داریم و از میان حدود 30 نقطه داغ تنوع زیستی در جهان، دو نقطه در کشور ما قرار دارند که با یکدیگر تلاقی پیدا کرده‌اند.
ظهرابی ادامه داد: در حال حاضر، 327 منطقه چهارگانه تحت مدیریت، 44 اثر طبیعی ملی، 33 پارک ملی، 55 پناهگاه حیات وحش در کشور وجود دارد که در مجموع حدود 12 درصد از مساحت کشور را شامل می‌شود. این مناطق به‌گونه‌ای انتخاب شده‌اند که اکثراً چندین اکوسیستم را در خود جای داده و در نواحی رویشی مختلف پراکنده‌اند. حدود 8000 تا 8500 گونه گیاهی در کشور شناسایی شده است، هرچند آمار دقیق هنوز به‌طور کامل اعلام نشده است. در حوزه بی‌مهرگان کار چندانی انجام نشده، اما در مورد مهره‌داران، تاکنون 209 گونه پستاندار، 23 گونه دوزیست، 274 خزنده، 302 گونه ماهی آب‌های داخلی، 579 گونه پرنده و حدود 900 گونه ماهی دریایی شناسایی شده است؛ آماری که نشان‌دهنده غنای تنوع زیستی کشور است.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اهمیت جنگل‌های زاگرس افزود: بلوط مهم‌ترین گونه گیاهی در زاگرس است. حدود 2.3 میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس در قالب مناطق چهارگانه تحت حفاظت قرار دارد و حدود 750 هزار هکتار نیز به‌عنوان مناطق شکار ممنوع شناخته می‌شوند که در مجموع حدود 20 درصد این جنگل‌ها را شامل می‌شود.
ظهرابی با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی زاگرس تصریح کرد: جنگل‌های زاگرس با دو تهدید عمده مواجه‌اند؛ از یک‌سو تغییر اقلیم و از سوی دیگر فشارهای انسانی. چرای دام غیراصولی فراتر از ظرفیت طبیعی این جنگل‌ها بوده و کار به جایی رسیده است که زادآوری طبیعی درختان در بسیاری از نقاط از بین رفته و کمتر نقطه‌ای در زاگرس وجود دارد که بتوان نهال‌هایی با سنین مختلف را مشاهده کرد. این یعنی چرخه طبیعی بازتولید جنگل مختل شده و این اکوسیستم در مسیر نابودی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: این روند باعث فرسایش خاک، افزایش گردوغبار و بروز آفات و بیماری‌ها شده است. برخی از این گونه‌های آفت، پیش‌تر نیز در جنگل‌ها حضور داشتند و طبیعت توان کنترل آن‌ها را داشت، اما دخالت‌های انسانی باعث بر هم خوردن این توازن طبیعی شده و حالا آفات در جنگل‌ها غالب شده‌اند.
معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست به تأثیر عوامل اقتصادی نیز اشاره کرد و گفت: فشار اقتصادی بر جوامع محلی باعث بهره‌برداری غیراصولی از منابع جنگلی از جمله تولید زغال از چوب درختان زاگرس شده است. کشت محصولات غیرقانونی و افزایش آتش‌سوزی‌ها نیز ناشی از همین وضعیت است. متأسفانه در سال‌های اخیر، تعداد زیادی از این آتش‌سوزی‌ها عمدی بوده و این در حالی است که بهترین بخش‌های جنگل زاگرس با دستان خود ما در حال نابودی است.
ظهرابی در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد: راهکار اصلی برای حفظ تنوع زیستی، درگیر کردن همه ذی‌نفعان است. بر اساس اصول جهانی، حفاظت موفق مبتنی بر سه اصل است: حفاظت مؤثر، بهره‌برداری پایدار و تقسیم عادلانه منافع. اگر ما نیز بر همین سه اصل پایبند باشیم، می‌توانیم به حفاظت واقعی برسیم.
وی افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر جوامع محلی، که اصلی‌ترین ذی‌نفعان هستند، کنار گذاشته شدند. این سیاست اشتباه منجر به کاهش مشارکت مردمی در حفاظت از محیط زیست شده است. بی‌تردید ایجاد مناطق حفاظت‌شده اثرات مثبتی داشته، اما اگر به‌دنبال پایداری در حفاظت هستیم، باید روش‌های مشارکتی جدیدی در پیش بگیریم و مردم را به‌عنوان بازیگران اصلی حفاظت از منابع طبیعی در نظر بگیریم.
انتهای پیام/
