به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، بازار طلا در ایران در سال ۱۴۰۴ برخلاف انتظار بسیاری از سرمایه‌گذاران، نه‌تنها امن‌ترین پناهگاه اقتصادی نبود، بلکه برای برخی تبدیل به چاله زیان شد. آمار‌ها نشان می‌دهد که همه انواع طلا، از طلای خام گرفته تا سکه‌های پرطرفدار، از ابتدای سال جاری تا کنون بازدهی منفی قابل‌توجهی داشته‌اند. این سقوط هم‌زمان، زنگ خطری بود برای کسانی که بدون تحلیل، طلا را همیشه «بی‌ضرر» می‌دانستند.
افت همه مدل طلا
بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی سکه‌های نیم‌بهار و ربع‌بهار به منفی ۲۴ درصد رسیده، یعنی سرمایه‌گذاری که ۱۰۰ میلیون تومان در آغاز سال روی این سکه‌ها سرمایه‌گذاری کرده، حالا بیش از ۲۴ میلیون تومان زیان دیده است. حتی طلای ۱۸ عیار نیز که شاخصی از قیمت خام بازار است، نزدیک به ۲۱ درصد کاهش را تجربه کرده است.
تنها استثنا در این میان، سکه یک‌گرمی بود که با کاهش حدود ۶ درصدی، کمترین زیان را به ثبت رساند. اما این اتفاق چرا افتاد؟ چگونه ممکن است در اقتصادی با تورم بالا، طلا به عنوان دارایی امن و نماد حفظ ارزش پول، چنین افتی را تجربه کند؟ آیا این نشان‌دهنده تغییر قواعد بازی در بازار دارایی‌هاست؟ یا نشانه‌ای از مداخلات موقت و مصنوعی برای کنترل بازار ارز و طلا؟
طلا بهتر بود یا سکه؟
بررسی بازدهی‌ها نشان می‌دهد طلای ۱۸ عیار افتی در حدود ۲۰.۷٪ داشته که نسبت به سکه‌ها کمتر است.
این نشان می‌دهد که ریسک نوسانات حباب در بازار سکه بیشتر از طلای خام است. سکه‌های کوچک‌تر مانند نیم‌سکه و ربع‌سکه بیشترین کاهش را تجربه کرده‌اند، چون در ماه‌های قبل دچار حباب قیمتی بودند و حالا این حباب تخلیه شده است. برخلاف انتظار، سکه یک‌گرمی فقط حدود ۶.۲٪ افت داشته است. کارشناسان اقتصادی معتقدند، علت این مسئله تقاضای بالا برای این سکه‌ها در بازار هدیه، مهریه و سرمایه‌گذاری خرد است. این بخش از بازار از شوک‌های روانی و سرمایه‌های بزرگ‌تر کمتر تأثیر می‌پذیرد.
چرا بازار طلا افت کرد؟
صادق محبی، کارشناس اقتصاد ایران درباره دلایل ریزش قیمت‌ها در بازار طلا و سکه گفت: در نگاه اول ممکن است این افت عجیب به‌نظر برسد، اما چند عامل هم‌زمان باعث این وضعیت شده‌اند. نخست، ثبات نسبی نرخ دلار در ۲ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴ که برخلاف انتظارات، با رشد شدید مواجه نشد. چون قیمت طلا در ایران به‌شدت به نرخ ارز وابسته است، وقتی دلار صعود نکرد، طلا هم نتوانست رشد کند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: یعنی عامل اصلی تغییرات قیمتی طلا داخلی بوده، نه جهانی. در بازار جهانی، قیمت طلا در سال ۲۰۲۵ (میلادی) روندی افزایشی داشت و حتی به رکورد‌های تاریخی رسید. اما در ایران به‌دلیل سیاست‌های بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز، عملاً اثر این رشد جهانی خنثی شد. وی افزود: علاوه‌بر آن، کاهش تقاضا در بازار داخلی، رکود اقتصادی و افت قدرت خرید مردم هم باعث کاهش قیمت سکه‌های پرحباب مثل ربع‌سکه و نیم‌سکه شد.
چشم‌انداز آینده: آیا زمان خرید طلا فرا رسیده است؟
کارشناسان اقتصادی توصیه می‌کنند در شرایط فعلی طلا یک‌دارایی پرریسک محسوب می‌شود. اگر نرخ ارز دوباره افزایشی شود یا چشم‌انداز تورمی تقویت شود، طلا می‌تواند دوباره صعود کند. اما اگر شرایط فعلی یعنی رکود تقاضا و کنترل نرخ ارز ادامه یابد، نباید انتظار سود فوری داشت.
