ظرفیت بالای هنر گلیچ در اکسپو؛ جنبشی برای بازتاب جهان دیجیتال شده – رسانه ایگرام
محمدعلی فاموری هنرمند طراح گرافیک و مدیر هنری نمایشگاه‌های هنر گلیچ در گفتگو با خبرنگار مهر درباره فعالیت‌هایش در حوزه هنر دیجیتال و گلیچ توضیح داد: فعالیتم در حوزه هنر دیجیتال و گلیچ شامل برگزاری نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی، نگارش مانیفست‌ها و بیانیه‌های هنری و حمایت از هنرمندان دیجیتال نوظهور است. در سال ۱۳۹۷، پلتفرم ۱۰۱ را تأسیس کردم و اولین بیانیه گلیچ ایران و آسیا را با عنوان «گلیچ: زبان پیکسل» نوشتم که بر حذف رنگ‌های تزیینی و تمرکز بر مفاهیمی چون ریزش، انقطاع و تخریب تأکید داشت. از آن زمان، نمایشگاه‌هایی چون «لحظه قطعی» و «هندسه خلقت» را برگزار کردم و با تأسیس استودیو فاموری، به توسعه ویدئوآرت و هنر دیجیتال در ایران و جهان پرداختم.
وی در توضیح اینکه جایگاه هنر گلیچ در کجای هنر معاصر قرار می‌گیرد و نسبت به واکنش‌هایی اعم از مثبت و منفی درباره این هنر، گفت: هنر دیجیتال و گلیچ در هنر معاصر جایگاه ویژه‌ای دارند، زیرا با گسترش مرزهای سنتی و بهره‌گیری از فناوری، خلاقیت را به سطح جدیدی می‌برند. این هنرها به موضوعاتی چون جهانی‌سازی، هویت دیجیتال و رابطه انسان با ماشین می‌پردازند. هنر دیجیتال اثری است که از فناوری دیجیتال در خلق یا ارائه استفاده کند، در حالی که گلیچ با تمرکز بر خطاهای دیجیتالی، زیبایی‌شناسی منحصربه‌فردی می‌آفریند. این جریان‌ها مفاهیم سنتی مانند نقش هنرمند و مرز با مخاطب را به چالش می‌کشند. برخی نوآوری آنها را ستایش می‌کنند اما منتقدان ممکن است فقدان «لمس انسانی» را نقد کنند. با این حال، حضور روبه رشد این آثار در نمایشگاه‌ها نشان‌دهنده پذیرش فزاینده آنهاست. هنر دیجیتال و گلیچ نه تنها مد نیستند، بلکه جنبشی مهم هستند که جهان دیجیتال‌شده را بازتاب می‌دهند و ما را به تأمل درباره فناوری، خلاقیت و هویت وا می‌دارند.
این هنرمند طراح در ارزیابی آینده هنر دیجیتال در ایران عنوان کرد: آینده هنر دیجیتال و گلیچ در ایران بسیار امیدوارکننده است. جوانان ایرانی با شتاب به سمت فناوری‌های نوین حرکت می‌کنند و پلتفرم‌هایی مثل ۱۰۱ با برگزاری نمایشگاه‌ها و حمایت از هنرمندان، به رشد این هنر کمک کرده‌اند. حضور در رویدادهای جهانی مانند اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن نیز نشان‌دهنده ظرفیت بالای این حوزه است. با این حال، توسعه پایدار آن نیازمند زیرساخت‌های آموزشی، حمایت دولتی و خصوصی و تقویت تعاملات بین‌المللی است.
وی در پاسخ به این پرسش که تعاملات بین‌المللی در حوزه هنر گلیچ با شرکت در جشنواره‌ها، چقدر به ارتقای این هنر و شناساندن آن کمک می‌کند، گفت: تعاملات بین‌المللی از طریق جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها، نقشی کلیدی در ارتقای هنر دیجیتال و گلیچ دارد. این رویدادها فرصتی برای تبادل تجربه با هنرمندان جهانی، یادگیری تکنیک‌های جدید و معرفی آثار ایرانی به مخاطبان بین‌المللی فراهم می‌کنند. حضور در بینال‌ها و جشنواره‌هایی چون دیجیتال گلیچ برزیل و اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن، نه‌تنها جایگاه هنر ایران را تقویت می‌کند، بلکه زمینه‌ساز همکاری‌های هنری و فرهنگی گسترده‌تر می‌شود.
فاموری که کارگردانی و مدیریت تیم هنری پلتفرم ۱۰۱ را به عنوان تنها تیم ایرانی حاضر در نمایشگاه جهانی اکسپو ۲۰۲۵ اوساکا- کانسای ژاپن در بخش پروجکشن مپینگ برعهده دارد، در پایان درباره این حضور یادآور شد: حضور من و تیم پلتفرم ۱۰۱ در اکسپو ۲۰۲۵ اوساکا-کانسای ژاپن، فرصتی استثنایی برای معرفی هنر دیجیتال ایران است. ما به‌عنوان تنها تیم ایرانی در بخش پروجکشن مپینگ، با اثری نوآورانه که تلفیقی از هنر جنریتیو کدینگ، صداهای immersive و فناوری مپینگ است، شرکت می‌کنیم. این پروژه با کارگردانی من، کد خلاقه آرش معصوم و طراحی صدای احسان مسعودیان و رضا فاموری از ۲۵ فروردین به نمایش درآمده و تا ۲۳ تیر (۱۴ آوریل تا ۱۴ جولای ۲۰۲۵) ادامه خواهد داشت. این حضور نه‌تنها هنر دیجیتال ایران را به جهان معرفی می‌کند، بلکه بستری برای همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فناوری و هنر فراهم می‌سازد.
هنر «گلیچ» یک اختلال ناگهانی و موقتی در فناوری یا تجهیزات، یک نقص اغلب ناخواسته است. از طرف دیگر، هنر بیان تصویری از یک ذهن خلاق است که تولیدش به طرزی ایده‌آل توسط بینندگان آن مورد استقبال قرار می‌گیرد. گلیچ معمولاً در نتیجه ترجمه نادرست در انتقال داده به وجود می‌آید. این خطا ممکن است با نوارهای رنگین کمان عمودی بسیار اشباع شده، برفک و نویزهای سفید روی تصویر یا تصویر پیکسل شده، ویدئوی تحریف شده با صدای خارج از همگام سازی، شناخته شود. این ارتباط، هندسه فراکتالی و هندسی و ساختارهای ضد ریتمیک را نیز در بر می‌گیرد. روش‌های مختلفی وجود دارد که یک هنرمند می‌تواند گلیچ ایجاد کند یا از آن برای اهداف خلاقانه بهره ببرد.
