عیار طلا چیست؟ چگونه عیار طلا را تشخیص دهیم؟

عیار طلا یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر قیمت، رنگ، دوام و حتی کاربرد قطعه طلا تأثیر می‌گذارد. از اصطلاح عیار طلا به‌عنوان سنجش میزان خلوص طلا استفاده می‌شود. مثلا طلای 24 عیار به‌معنای خلوص 99.9 درصدی یا قطعه‌ای از طلای ناب است و هرچه این عدد کمتر باشد، خلوص طلای به‌کاررفته نیز کاهش می‌یابد. فلز طلای خالص استحکام کمی دارد و حتی با فشار دست به‌راحتی تغییر شکل می‌دهد؛ بنابراین آن را با سایر فلزات (مس، رادیوم و نقره حتی) ترکیب می‌کنند تا استحکامش افزایش یابد. به همین دلیل قطعات طلا دارای عیارهای مختلف بوده و باتوجه‌به فلز ناخالص استفاده شده، رنگ‌های قطعات طلا نیز متفاوت هستند.

اگر قصد خرید طلا دارید، یکی از مفاهیم کلیدی که باید درک کنید، عیار طلا است و باید بدانید که دقیقاََ عیار طلا چیست. عیاری که هم روی قیمت تأثیر دارد و هم روی کیفیت و دوام طلا. در این مقاله از ایران بروکر با مفهوم عیار طلا، نحوه تشخیص عیار طلا و با تفاوت انواع عیار طلا آشنا می‌شویم.

عیار طلا چیست؟

عیار طلا به انگلیسی karat، واحدی برای اندازه‌گیری میزان درصد طلای خالص موجود در یک قطعه طلا است. برای مثال وقتی می‌گوییم: این شمش طلای 24 عیار است؛ یعنی 99.9 درصد طلای ناب در آن استفاده شده است.

در انگلیسی آمریکایی به عیار طلا «Karat» گفته می‌شود؛ به همین دلیل اگر به اعداد درج‌شده روی قطعات طلا دقت کنید روبه‌روی آن‌ها K وجود دارد. برای مثال طلای 22 عیار به‌صورت 22K نشان داده می‌شود. رایج‌ترین عیارهایی که در بازار طلا با آن‌ها مواجه می‌شویم عبارت‌اند از: 24، 22، 18، 17، 14، 10 و 9 عیار.

طلا با آنکه فلز است، اما بسیار نرم بوده و به‌راحتی و با کمترین فشار تغییر شکل می‌دهد؛ به همین دلیل معمولاً به‌صورت خالص برای ساخت زیورآلات استفاده نمی‌شود. سازندگان طلا برای افزایش استحکام قطعات طلا یا ایجاد رنگ‌های مختلف، طلای خالص را با درصدهای مشخص از فلزات دیگر مانند پلاتین، نقره، نیکل، آهن، پالادیم، مس، روی و تیتانیوم ترکیب می‌کنند.

در کشورهای مختلف، از عیارهای متفاوتی از طلا استفاده می‌شود. برای مثال در کشورهای اروپایی بیشتر از طلای 14 عیار استفاده شده و در کشورهای عربی از طلا 22 عیار استفاده می‌شود. رایج‌ترین عیار طلا در بازار ایران، عیار 18 (75٪ طلا) است.

تاثیر عیار طلا بر ویژگی های ظاهری و ارزش آن

میزان عیار طلا رابطه مستقیمی با ارزش طلا دارد. هر چه عیار یک قطعه طلا بیشتر باشد، به دلیل آنکه مقدار طلای بیشتری در آن قطعه به‌کار رفته است و ناخالصی کمتری دارد، ارزش بیشتری خواهد داشت. برای مثال تصور کنید چند قطعه طلا با وزن ثابت ولی عیارهای مختلف 22K ،24K ،18K و 17K داریم، به‌ترتیب قطعه طلا با عیار 24 بیشترین ارزش قیمتی و در ادامه 22، 18 و 17 دارای قیمت بیشتری به ازای هر گرم طلا هستند.

برای درک بهتر تأثیر عیار بر قیمت، آشنایی با انس جهانی طلا نیز اهمیت دارد؛ چراکه مبنای اصلی قیمت‌گذاری طلای خام در سطح جهانی است.

عیار طلا بر ویژگی های ظاهری آن نیز کاملا تاثیرگذار است؛ زیرا هر چه عیار طلا کمتر باشد، رنگ قطعه طلا زردی کمتری خواهد داشت. در ضمن باتوجه‌به فلزی که به‌عنوان ناخالصی به قطعه طلا اضافه می‌شود تا عیار آن کاهش یابد، رنگ آن نیز متغیر خواهد بود.

عیار طلا بر میزان استحکام قطعه طلا نیز موثر بوده و رابطه عکس دارند. به این شکل که هرچه طلا دارای عیار بیشتری باشد، نرم‌تر بوده و استحکام کمتری دارد. برای مثال اگر شما یک النگو طلا با عیار 22 داشته باشید، پس از مدتی استفاده روزمره، روی آن پر از خط و خش خواهد شد یا به‌راحتی خم شده و تغییر شکل می‌دهد.

نحوه تشخیص عیار طلا

از قدیم تا تاکنون، تشخیص عیار طلا به‌دلیل تفاوت قیمت بین انواع عیارهای مختلف، اهمیت زیادی داشته است. به همین دلیل روش‌های سنتی زیادی برای سنجش عیار طلا وجود دارد. با گسترش علم، دستگاه‌های آزمایشگاهی نیز برای سنجش دقیق عیار طلا ساخته شده است. به‌طورکلی روش‌های تشخیص عیار طلا به دو دسته سنتی و مدرن تقسیم می‌شود. در ادامه رایج‌ترین روش‌های «نحوه تشخیص عیار طلا» آورده شده است:

تشخیص عیار طلا در خانه با مهر حک شده روی طلا

یکی از راه‌های تشخیص عیار طلا در خانه خواندن کد حک شده روی قطعه طلا است. به‌طور مثال، روی طلای 18 عیار معمولاً عدد 750 حک شده که نشان‌دهنده 75 درصد طلای خالص است.

برای اطلاعات بیشتر توصیه می‌کنیم حتماََ مقاله راهنمای کدهای طلا و انواع روش های نحوه استعلام کد طلا را مطالعه کنید.

تشخیص عیار طلا با استفاده از سنگ محک و تیزاب

روش سنتی استفاده از سنگ محک بیشتر توسط طلافروشان، برای تشخیص طلا از بدل به‌کار می‌رود. در این روش با کشیدن طلا روی سنگ محک و ریختن تیزاب، سپس بررسی رنگ خاکه و واکنش شیمیایی آن، خلوص طلا را به‌طور تقریبی اندازه‌گیری می‌کنند.

تشخیص عیار طلا با روش فلورسانس پرتوایکس (XRF)

در میان روش‌های مدرن، فناوری XRF یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای موجود برای عیارسنجی طلا با دقت بالا به‌شمار می‌آید. در این روش، نمونه طلا درون دستگاه مخصوصی قرار گرفته و تحت تابش پرتوایکس قرار داده می‌شود. ازآنجایی‌که هر ماده بازتاب یا واکنش خاصی نسبت به پرتوایکس دارد، به‌راحتی با بررسی پرتوهای بازتاب شده از قطعه می‌توان میزان خلوص قطعه مورد آزمایش را بررسی کرده و در صورت وجود ناخالصی، به‌طور دقیق درصد سایر فلزات موجود در آلیاژ را تعیین کرد.

روش XRF نه‌تنها برای بررسی شمش‌های طلا، بلکه در تحلیل خاک‌های معدنی و سنگ‌های دارای ترکیبات فلزی نیز کاربرد دارد.

جدول عیار طلا

در جدول زیر تفاوت عیارهای مختلف طلا، کدهای بین‌المللی هر کدام، همراه با درصد خلوص هر عیار آورده شده است.

برای محاسبه عیارهای مختلف طلا، می‌توانید از این لینک نیز استفاده کنید.

تفاوت عیارهای مختلف در چیست؟

تفاوت عیارهای مختلف طلا، در میزان طلای خالص موجود و خواص فیزیکی آن‌ها است. در ادامه به توضیح کامل تفاوت انواع عیارهای مختلف طلا می‌پردازیم:

طلای ۲۴ عیار چیست؟

طلای 24 عیار، خالص‌ترین و در نتیجه گران‌ترین نوع طلا است. در این نوع طلا، 99.9 درصد از ترکیب آن را طلای خالص تشکیل می‌دهد و با نماد 24K یا 99.99 نمایش داده می‌شود. رنگ طلای 24 عیار بسیار چشم‌گیر و زرد پررنگ و براق است.

ازآنجایی‌که در قطعات طلای 24K هیچ فلز دیگری وجود ندارد، بسیار انعطاف‌پذیر است. به همین دلیل برای ساخت زیورآلات ظریف و پیچیده مناسب نیست. طلاهای 24 عیار بیشتر برای شمش استفاده می‌شوند.

طلای ۱۸ عیار چیست؟

طلای 18 عیار ترکیبی از 75٪ طلا و 25٪ فلزات دیگر است. رنگ طلای 18 عیار نیز زرد پررنگ است، اما نه به شدت طلای 24 عیار. طلای 18 عیار وابسته به فلزات ترکیب‌شده، در رنگ‌های متنوعی مانند سفید، زرد و رزگلد تولید می‌شود و باتوجه‌به استحکام مناسبی که دارد، برای ساخت حلقه، ساعت و جواهرات روزمره استفاده می‌شود.

طلای ۱۴ عیار چیست؟

ترکیب طلای 14 عیار شامل 58.3٪ طلا و 41.7٪ فلزات دیگر است. این نوع طلا در آمریکا، انگلیس و بسیاری از کشورهای غربی پرطرفدار است و اکثر زیورآلات مانند حلقه‌ از طلای 14 عیار ساخته می‌شود. رنگ زرد طلای 14 عیار کمی ملایم‌تر از طلای 18 عیار است؛ بنابراین ظاهری کلاسیک و زیبا دارد.

مزیت اصلی طلای 14 عیار نسبت به 18 عیار، دوام بالاتر و قیمت مناسب‌تر آن است. اگر نگران خط‌وخش و استفاده روزمره هستید، طلای 14 عیار انتخاب کاربردی‌تر است.

فرق طلای 17 عیار و 18 عیار

طلای 17عیار و 18عیار هر دو در دسته آلیاژهای طلا قرار می‌گیرند و تنها تفاوت آن‌ها در میزان خلوص طلا و نوع کاربردشان است. طلای 17 عیار از 70.8 درصد طلای خالص و 29.2 درصد فلزات دیگر مانند مس، نقره یا نیکل تشکیل شده است؛ درحالی‌که طلای 18 عیار دارای 75 درصد طلای خالص و 25 درصد فلزات رایج در صنعت طلاسازی است.

این اختلاف 4.2 درصدی در میزان خلوص، باعث تفاوت در ارزش هر گرم طلا، رنگ قطعه طلا، استحکام و در نتیجه انتخاب نوع قطعه ساخته شده برای کاربردهای محتلف تأثیرگذار است.

طلای 18K به دلیل درخشش بالا و خلوص نسبتاً زیاد، انتخاب اول برای ساخت و خرید زیورآلات در بازار طلای ایران است و پایه محاسبه قیمت طلا نیز بر همین مبنا انجام می‌شود. از سوی دیگر، طلای 17 عیار به دلیل ناخالصی بیشتر، مقاوم‌تر است؛ به همین دلیل برای ساخت زیورآلاتی که استفاده روزمره دارند، مانند حلقه، زنجیر و دستبندهای بادوام انتخاب مناسبی محسوب می‌شود. همچنین به دلیل مقدار کمتر طلای به‌کاررفته در طلای 17 عیار، از نظر اقتصادی، طلای 17 عیار قیمت پایین‌تری نسبت به طلای 18 عیار دارد.

این نکته را در نظر داشته باشید که طبق استانداردهای اتحادیه طلا و جواهر ایران، فروش طلای زیر 18 عیار بدون اطلاع‌رسانی به خریدار، جرم است.

طلای ۲۴ عیار بخریم یا ۱۸ عیار؟

برای پاسخ به پرسش، طلای 24 عیار بخریم یا 18 عیار؟ باید هدف خود را از خرید طلا در نظر بگیرید. اگر قصد سرمایه‌گذاری دارید، خرید شمش های طلای ۲۴ عیار گزینه بهتری است؛ زیرا طلای 24 عیار با بازار جهانیُ یعنی انس طلا هماهنگ است و در بلندمدت نوسانات قیمت طلا را بهتر منعکس می‌کند.

اگر به‌دنبال خرید زیورآلات برای استفاده روزمره با قیمت مناسب‌تر و دوام بالا هستید، طلای 18 عیار انتخاب مناسب‌تری نسبت به طلای 24 عیار است.

جمع‌بندی | عیار طلا چیست؟

عیار طلا نشان‌دهنده میزان خلوص طلای به‌کار رفته در قطعات طلا است. عیار طلا از 24 شروع می‌شود تا رنج‌های بسیار اندک 10 و 9 ادامه دارد که هر چه کمتر می‌شود به‌معنای کاهش میزان طلای استفاده شده در آن قطعه است.

تفاوت‌هایی مانند فرق طلای 17عیار و 18 عیار یا کاربرد طلای 24 عیار تنها زمانی معنا پیدا می‌کنند که هدف خاصی از خرید طلا داشته باشید. به‌طور خلاصه طلای 24 عیار بسیار خالص ولی نرم است و گران‌ترین نوع طلا است؛ به همین دلیل بیشتر برای ساخت شمش و سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. طلای 18 عیار رایج‌ترین نوع در جواهرات ایران است؛ زیرا ترکیب مناسبی از دوام، زیبایی و ارزشمندی را هم‌زمان دارد. طلای 14یا 17 عیار نیز به دلیل مقاومت بالا، گزینه مناسبی برای استفاده روزانه هستند؛ هرچند مقدار طلا در آن‌ها کمتر است.