فیوچرز چیست و چگونه انجام می‌شود؟
بازار مالی طی سال‌های اخیر با ورود ارزهای دیجیتال دچار تحولات زیادی شده است و یکی از ابزارهای محبوب و پرکاربرد در این حوزه، معاملات فیوچرز یا همان معاملات آتی است. اما فیوچرز چیست؟ چرا بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای و حتی تازه‌واردها به سمت این نوع معامله جذب می‌شوند؟ در واقع، فیوچرز به زبان ساده نوعی قرارداد برای خرید یا فروش یک دارایی در آینده است. این نوع معاملات فرصت سودآوری بسیار بالایی به‌همراه دارند و همین موضوع باعث ورود بسیاری از افراد شده است. اما درعین‌حال دارای ریسک‌ها و چالش‌هایی هستند که شناخت آنها برای موفقیت در بازار ضروری است.
فیوچرز چیست؟
معاملات فیوچرز (Futures) نوعی قرارداد مالی به‌شمار می‌رود که طی آن، دو طرف توافق می‌کنند دارایی مشخصی را در آینده و با قیمتی که امروز تعیین می‌شود، معامله کنند. در صرافی‌ها این قرارداد بین کاربر و خود صرافی تنظیم می‌شود.
در حساب فیوچرز، معامله‌گر مالک واقعی دارایی نیست؛ بلکه قرارداد صرفاََ بر اساس تغییرات قیمت ارز دیجیتال بسته می‌شود. نکته مهم اینجاست که در معاملات فیوچرز، حتی اگر قیمت بازار برخلاف پیش‌بینی معامله‌گر حرکت کند، به‌واسطه استفاده از اهرم (Leverage)، سود یا زیان چندین برابری به‌دنبال خواهد داشت.
برای درک بهتر معنی فیوچرز به زبان ساده، تصور کنید شخصی بر این باور است که قیمت بیت کوین در ماه آینده افزایش می‌یابد. او یک معامله فیوچرز باز می‌کند که اجازه می‌دهد بیت کوین را با قیمت فعلی خریداری کند و در آینده آن را با قیمتی که پیش‌بینی کرده، بفروشد. اگر پیش‌بینی درست باشد، سود میبرد اما اگر قیمت کاهش یابد، ضرر خواهد کرد. این ویژگی باعث می‌شود که آموزش فیوچرز و شناخت دقیق سازوکار آن، به‌ویژه در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال، اهمیت زیادی پیدا کند.
بیشتر بخوانید: تفاوت معاملات CFD و فیوچرز چیست؟ کدام بازار برای شما مناسب‌تر است؟
حساب فیوچرز چیست؟
حساب فیوچرز یک نوع حساب معاملاتی در صرافی های ارز دیجیتال است که به کاربران امکان می‌دهد معاملات اهرمی روی قراردادهای آتی انجام دهند. در این حساب‌ها، می‌توان بدون داشتن مالکیت واقعی دارایی، بر افزایش یا کاهش قیمت آن شرط‌بندی کرد. حساب‌های فیوچرز معمولاً شامل گزینه‌هایی مانند انتخاب اهرم، مدیریت مارجین و تنظیم سفارش‌های حد ضرر و سود هستند.
فیوچرز چگونه انجام می‌شود؟
برای انجام معاملات فیوچرز، ابتدا باید یک حساب فیوچرز در بهترین صرافی برای فیوچرز ارز دیجیتال ایجاد کنید. پس از انتقال سرمایه به حساب فیوچرز، معامله‌گر می‌تواند بین پوزیشن لانگ (خرید) یا شورت (فروش) یکی را انتخاب کند. اگر فکر می‌کنید قیمت دارایی افزایش می‌یابد، پوزیشن لانگ می‌گیرید و اگر انتظار دارید قیمت کاهش پیدا کند، پوزیشن شورت باز می‌کنید. معامله با استفاده از اهرم (Leverage) نیز قابل اجرا است. در واقع با استفاده از اهرم، می‌توانید با سرمایه‌ای کمتر، پوزیشن بزرگ‌تری باز کنید.
بیشتر بخوانید: پوزیشن لانگ و شورت چیست؟ تفاوت معاملات لانگ (Long) و شورت (Short)
معامله در فیوچرز به‌صورت قراردادی و با تاریخ انقضا (در معاملات آتی سنتی) یا بدون انقضا (در معاملات پرپچوال یا دائمی) انجام می‌شود. سود یا زیان حاصل از تغییرات قیمت، به‌صورت لحظه‌ای در حساب فیوچرز نمایش داده می‌شود. در صورت افزایش زیان، ممکن است معامله‌گر با لیکویید شدن مواجه شود و کل سرمایه درگیر در معامله را از دست بدهد.
مزایای معاملات فیوچرز
معاملات فیوچرز به معامله‌گران کمک می‌کند تا با استفاده از اهرم، سود بیشتری از بازار کسب کنند. در جدول زیر به بررسی مزایای اصلی این نوع از معاملات می‌پردازیم.
| مزیت | توضیح |
|---|---|
| استفاده از اهرم (Leverage) | امکان کسب سود بالا با سرمایه کمتر با استفاده از چند برابرکردن قدرت خرید یا فروش |
| سود از بازار نزولی | کسب سود از کاهش قیمت ارز دیجیتال با بازکردن پوزیشن شورت |
| نقدشوندگی بالا | وجود حجم معاملات بسیار بالا در بازارهای فیوچرز |
| پوشش ریسک (Hedging) | استفاده از معاملات فیوچرز در برار نوسانات و ریزش بازارها |
معایب معاملات فیوچرز
در کنار مزایا، معاملات فیوچرز می‌توانند با ریسک بسیار بالایی همراه باشند. خطرات فیوچرز شامل ازدست‌رفتن کامل سرمایه، لیکویید شدن و حساسیت بالا به نوسانات بازار است.
| عیب | توضیح |
|---|---|
| ریسک بالای ازدست‌دادن سرمایه | احتمال ازدست‌رفتن سرمایه به دلیل استفاده از اهرم در معاملات |
| پیچیدگی برای مبتدیان | نیاز به آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم بیشتر معاملاتی در معاملات فیوچرز |
| کارمزدهای پنهان | وجود کارمزدهای پنهان در صرافی های ارز دیجیتال |
| نوسانات شدید بازار رمزارز | نوسانات شدید قیمتی در بازار ارزهای دیجیتال و استفاده از اهرم مالی |
فیوچرز برای چه کسانی مناسب است؟
معاملات فیوچرز برای افرادی مناسب است که دانش کافی از بازارهای مالی دارند و با مفاهیمی مانند اهرم، مدیریت ریسک و تحلیل تکنیکال آشنا باشند. این نوع معاملات به دلیل ریسک بالا و نوسانات شدید، گزینه‌ای ایده‌آل برای سرمایه‌گذاران بلندمدت یا افراد مبتدی نیست. معامله‌گران حرفه‌ای، تحلیل‌گران بازار و کسانی که به‌دنبال فرصت‌های کوتاه‌مدت با پتانسیل سود بالا هستند، بیشتر از این ابزار استفاده می‌کنند.
تفاوت فیوچرز و اسپات
در بازار اسپات (Spot)، دارایی به‌صورت آنی خرید و فروش می‌شود و مالکیت آن بلافاصله به خریدار منتقل می‌گردد؛ اما در بازار فیوچرز، معامله‌گران قراردادی را بر اساس پیش‌بینی قیمت آینده دارایی تنظیم می‌کنند و در واقع مالکیت واقعی دارایی را در اختیار ندارند.
در معاملات اسپات نمی‌توان از کاهش قیمت سود گرفت، اما در فیوچرز امکان باز کردن پوزیشن شورت و استفاده از اهرم وجود دارد. به همین دلیل، درک معنی فیوچرز و تفاوت آن با اسپات برای انتخاب استراتژی مناسب ضروری است.
| مورد مقایسه | بازار اسپات | بازار فیوچرز |
|---|---|---|
| مالکیت دارایی | بله، دارایی واقعی خریداری می‌شود | خیر، فقط قرارداد معامله می‌شود |
| نوع معامله | خرید و فروش مستقیم دارایی | معامله بر اساس پیش‌بینی قیمت آینده |
| امکان سود در بازار نزولی | خیر | بله، از طریق پوزیشن شورت |
| استفاده از اهرم (Leverage) | خیر | بله |
| میزان ریسک | پایین | بالا |
| مناسب برای | سرمایه‌گذاران بلند مدت | تریدرهای حرفه‌ای و کوتاه‌مدت |
| کارمزدها | پایین | بالا |
انواع معاملات فیوچرز
معاملات فیوچرز در بازارهای مالی، به‌ویژه بازار ارزهای دیجیتال، براساس ارزپایه، تاریخ سررسید و حجم معامله انجام می‌شوند و هریک از آنها نیز در قالب‌های مختلفی صورت می‌گیرد که در این بخش از مقاله آنها را بررسی می‌کنیم.
قراردادهای فیوچرز استاندارد (سنتی)
قراردادهای فیوچرز استاندارد توافق‌نامه‌هایی هستند که در آنها معامله‌گران متعهد می‌شوند مقدار مشخصی از یک ارز دیجیتال (مانند بیت کوین یا اتریوم) را با قیمت از پیش تعیین‌شده در تاریخی مشخص در آینده بخرند یا بفروشند. این قراردادها معمولاً تاریخ سررسید دارند و برای پوشش ریسک (Hedging) مناسب هستند.
برای مثال یک سرمایه‌گذار نهادی برای خرید 10 بیت کوین با قیمت 50,000 دلار در شش ماه آینده قرارداد فیوچرز استاندارد منعقد می‌کند. اگر قیمت بیت کوین در آن زمان به 60,000 دلار برسد، او سود قابل‌توجهی کسب می‌کند.
قراردادهای فیوچرز دائمی (Perpetual Futures)
برخلاف قراردادهای استاندارد، قراردادهای فیوچرز دائمی تاریخ سررسید ندارند. این قراردادها قیمت دارایی پایه را از طریق مکانیسم «نرخ تأمین مالی» (Funding Rate) با بازار اسپات هماهنگ می‌کنند. نرخ تأمین مالی به‌صورت دوره‌ای (معمولاً هر 8 ساعت) بین خریداران و فروشندگان تبادل می‌شود.
به‌عنوان مثال شما پیش‌بینی می‌کنید که قیمت اتریوم در ماه‌های آینده افزایش می‌یابد. با ورود به یک قرارداد فیوچرز دائمی اتریوم، می‌توانید موقعیت خرید (Long) خود را تا زمانی که بخواهید حفظ کنید و با افزایش قیمت، سود کسب کنید.
قراردادهای فیوچرز معکوس (Inverse Futures)
در این قراردادها، سود و زیان به‌جای ارز فیات (مانند دلار یا USDT)، با ارز دیجیتال پایه (مانند بیت کوین یا اتریوم) تسویه می‌شود. این نوع قرارداد برای معامله‌گرانی که ترجیح می‌دهند مستقیماً با کریپتو کار کنند، مناسب است.
مثلا شما پیش‌بینی می‌کنید که قیمت ریپل (XRP) به دلیل اخبار منفی کاهش می‌یابد. با ورود به یک قرارداد فیوچرز معکوس، اگر قیمت کاهش یابد، سود شما به‌صورت XRP پرداخت می‌شود که می‌توانید آن را نگه دارید یا به ارز دیگری تبدیل کنید.
قراردادهای فیوچرز خطی (Linear Futures)
این قراردادها سود و زیان را با یک استیبل کوین (مانند USDT) تسویه می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که معامله‌گران از نوسانات اضافی ارزهای دیجیتال هنگام تسویه حساب مصون بمانند.
سناریو عملی: یک معامله‌گر تازه‌کار می‌خواهد روی تغییرات قیمت بیت کوین معامله کند اما نگران نوسانات بیت کوین در تسویه حساب است. او یک قرارداد فیوچرز خطی بیت کوین با تسویه USDT انتخاب می‌کند تا سود و زیانش به‌صورت پایدار محاسبه شود.
قراردادهای آپشن (Options)
قراردادهای آپشن به معامله‌گران حق (نه تعهد) می‌دهند که یک ارز دیجیتال را با قیمت مشخص (Strike Price) در تاریخ معینی (Expiration Date) بخرند (Call Option) یا بفروشند (Put Option). این قراردادها انعطاف‌پذیری بالایی دارند. شما پیش‌بینی می‌کنید که قیمت بیت کوین ممکن است افزایش یابد اما نمی‌خواهید ریسک بالایی متحمل شوید. یک آپشن خرید (Call) با قیمت مشخص می‌خرید. اگر قیمت افزایش یابد، سود می‌کنید و اگر کاهش یابد، فقط حق بیمه را از دست می‌دهید.
قراردادهای اهرمی (Leveraged Futures)
این قراردادها به معامله‌گران امکان می‌دهند با استفاده از اهرم (Leverage)، موقعیت‌های بزرگ‌تری نسبت به سرمایه اولیه خود باز کنند. اهرم، سود و زیان را چند برابر می‌کند، اما ریسک بالایی دارد.
شما با 1,000 دلار سرمایه و اهرم 10 برابری، یک موقعیت 10,000 دلاری در بیت کوین باز می‌کنید. اگر قیمت بیت کوین 10٪ افزایش یابد، سود شما 1,000 دلار خواهد بود، اما اگر قیمت کاهش یابد، ضرر شما نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد.
چالش‌ها و ریسک‌ها در معاملات فیوچرز
معاملات فیوچرز اگرچه فرصت‌های سودآوری بالایی را فراهم می‌کنند، اما همراه با ریسک‌های قابل توجهی بوده که می‌توانند منجر به زیان‌های شدید شوند. استفاده از اهرم، نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال و عدم آگاهی یا تجربه کافی، از جمله عواملی محسوب می‌شوند که می‌توانند باعث لیکویید شدن حساب یا ازبین‌رفتن کل سرمایه شوند. به همین دلیل، پیش از ورود به این نوع بازار، درک عمیق از خطرات فیوچرز و آمادگی برای مدیریت ریسک، ضروری است. در ادامه به معرفی برخی از چالش‌های اساسی این حوزه می‌پردازیم.
- ریسک لیکویید شدن (ازدست‌رفتن کامل سرمایه در یک پوزیشن)
- نوسانات شدید و غیرقابل پیش‌بینی قیمت رمزارزها
- استفاده نادرست یا بیش از حد از اهرم (Leverage)
- کمبود دانش یا آموزش فیوچرز برای معامله‌گران تازه‌کار
- پیچیدگی قراردادها و تفاوت آنها با معاملات اسپات
- وابستگی زیاد به احساسات بازار و اخبار لحظه‌ای
- ریسک‌های امنیتی صرافی‌ها
مدیریت ریسک در معاملات فیوچرز
مدیریت ریسک در معاملات فیوچرز یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که هر معامله‌گر باید نسبت به آن آگاهی کاملی داشته باشد؛ زیرا نوسانات بالا و استفاده از اهرم می‌تواند منجر به زیان‌های سنگین و سریع شود. یکی از اصول کلیدی در مدیریت ریسک، تعیین حد ضرر (Stop Loss) برای هر معامله و پایبندی به آن است. همچنین استفاده منطقی از اهرم، تنوع‌بخشی به سبد معاملاتی، تخصیص درصد کمی از سرمایه به هر معامله و پرهیز از معاملات احساسی، از دیگر استراتژی‌های مؤثر هستند. معامله‌گرانی که بدون آموزش فیوچرز یا برنامه‌ریزی دقیق وارد بازار می‌شوند، بیشتر در معرض خطرات این نوع از معامله قرار می‌گیرند.
هدف معاملات فیوچرز چیست؟
هدف اصلی معاملات فیوچرز، کسب سود از نوسانات قیمتی یک دارایی است. بسیاری از معامله‌گران از فیوچرز استفاده می‌کنند تا با پیش‌بینی جهت بازار از حرکات صعودی یا نزولی سود ببرند. در مقابل، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و شرکت‌ها ممکن است از این ابزار برای محافظت از سرمایه خود در برابر نوسانات ناخواسته استفاده کنند.
کلام پایانی | فیوچرز به زبان ساده
معاملات فیوچرز به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی پیشرفته، قابلیت‌های متعددی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برخلاف بازار اسپات که خرید و فروش دارایی صورت می‌گیرد، در فیوچرز تنها بر روی قیمت آتی ارز دیجیتال، قرارداد بسته می‌شود. ویژگی‌هایی چون استفاده از اهرم، پوزیشن شورت و نقدشوندگی بالا، فیوچرز را به گزینه‌ای جذاب برای معامله‌گران حرفه‌ای تبدیل می‌کند.
در مقابل پیچیدگی، ریسک بالای لیکویید شدن و حساسیت زیاد به نوسانات بازار به‌دلیل استفاده از اهرم مالی، این نوع معاملات را برای مبتدیان با چالش همراه می‌کند. برای ورود آگاهانه به بازار فیوچرز، شناخت انواع و تفاوت آن با معاملات اسپات، آشنایی با مفاهیم کلیدی مثل اهرم و مدیریت ریسک و آموزش مستمر ضروری است. معامله‌گران باید علاوه‌بر تحلیل تکنیکال، بر احساسات خود نیز کنترل داشته باشند و با تعیین حد ضرر و مدیریت ریسک از سرمایه خود محافظت کنند.
سوالات متداول
فیوچرز چیست؟
فیوچرز نوعی قرارداد برای خرید یا فروش یک دارایی در زمان آینده با قیمتی مشخص است.
آیا حساب فیوچرز با حساب معمولی تفاوت دارد؟
بله، حساب فیوچرز امکان استفاده از اهرم و قابلیت باز کردن پوزیشن شورت را فراهم می‌کند.
آیا معاملات فیوچرز برای مبتدیان مناسب است؟
خیر، به دلیل ریسک بالا، توصیه می‌شود افراد مبتدی پس از آموزش کامل وارد این بازار شوند.
تفاوت اصلی بازار اسپات و فیوچرز چیست؟
در بازار اسپات دارایی واقعی معامله می‌شود، اما در فیوچرز تنها روی تغییرات قیمتی قرارداد بسته می‌شود.
