موشک‌ها مسیر سفر را عوض کردند؛ تحلیل جاباما از سقوط بازار گردشگری ایران
افت ۵۰ درصدی در جست‌وجوی اقامتگاه‌ها تنها چند ساعت پس از آغاز جنگ اتفاق افتاد. اما مسئله فقط کاهش تقاضا نبود؛ رفتار کاربران تغییر کرد. برخی کاربران به‌جای رزرو سفر، به فکر لغو افتادند. نرخ لغو رزرو در این بازه ۶۴ درصد بیشتر از تعطیلات خرداد سال قبل بود با خروج موج اول از تهران، چیزی عجیب‌تر رخ داد: جست‌وجوی سفر ۱۲۵ درصد افزایش پیدا کرد و البته که این افزایش ناشی از سفرهای تفریحی در شمال کشور نبود. در این حالت رزروهای لحظه آخری بیش از سه برابر رشد کردند و از نوروز و حتی تعطیلات خرداد هم بیشتر شدند. نه برنامه‌ریزی در کار بود و نه سفرهای لوکس؛ تنها نیاز به ترک نقطه‌ی فعلی.
قیمت‌ها: کاهش در شهر، افزایش در طبیعت
در بخش قیمت، دو روند کاملاً متضاد دیده می‌شود:
کاهش قیمت در کلان‌شهرها:
- تهران: ۱۸٪ کاهش
- شیراز: ۱۲٪
- مشهد: ۱۰٪
- اصفهان: ۸٪
افزایش قیمت در شمال و ییلاقات:
- بندرانزلی: ۲۶٪ افزایش
- چالوس: ۲۴٪
- ماسال و رامسر: ۲۰٪
- بابلسر: ۲۷٪
- تنکابن: تا ۴۲٪ رشد
این یعنی عرضه و تقاضا کاملاً جابه‌جا شده. جایی که مردم نمی‌خواستند باشند، ارزان شد. و آنجا که به دنبال امنیت نسبی و آرامش بودند، ناگهان قیمت‌ها بالا رفت. همچنین بر اساس این آمار در فهرست ۱۰ مقصد برتر جست‌وجو، تهران به رتبه سوم سقوط کرد و کردان و رامسر بالا آمدند. چالوس، ماسال و انزلی نیز در فهرست پرجست‌وجوترین‌ها جای گرفتند. مردم در حال فرار به طبیعت بودند.
آمارهای جاباما از تغییرات مقصد، تصویر دقیقی از فرار آرام مردم را ارائه می‌دهد. شهرهایی مانند تهران، مشهد، شیراز و اصفهان که همواره جزو مقاصد یا مبادی پرتردد بوده‌اند، نه‌تنها با کاهش تقاضا مواجه شدند بلکه قیمت اقامت در آنها افت کرد چرا که بیشتر مورد حملات قرار گرفت. به‌طور مثال، تهران ۱۸ درصد کاهش قیمت داشت. این یعنی مردم دیگر آن شهرها را یا ترک کردند یا به آنها بازنگشتند. در سوی مقابل، شهرهایی چون چالوس، بندرانزلی، لاهیجان و رشت شاهد افزایش چشم‌گیر تقاضا و رشد قیمت بودند؛ چالوس تا ۲۶٪ افزایش قیمت
سه روز بعد از پایان درگیری‌ها، منحنی سفر دوباره اوج گرفت. جست‌وجوها با شیبی تند بازگشتند. آن‌قدر تند که در کمتر از یک هفته، بازار اقامت متحول شد. با پایان درگیری‌ها، در کمتر از ۳ روز، منحنی جست‌وجو دوباره به حرکت افتاد. اما این بار با شکل و شمایلی جدید. مدت اقامت کاربران افزایش پیدا کرد و به‌طور میانگین از ۲ روز عبور کرد. همچنین، میانگین نفرات در هر رزرو ۹٪ رشد کرد و به عددی نزدیک به ۴ رسید. حالا خانواده‌ها سفر می‌رفتند، نه برای تفریح، که برای ترمیم. به‌نظر می‌رسد کاربران ایرانی، پس از عبور از دلهره جنگ، نیاز به خروج از فضای ملتهب داشتند. نه فقط برای تفریح، بلکه به‌مثابه نوعی درمان یا شاید آزادسازی ذهنی. فرار به جاده، پناه بردن به سکوت طبیعت و اقامت کوتاه در مکان‌هایی که بوی آرامش می‌دهند. این همان چیزی‌ست که نمودارهای جاباما روایت می‌کنند.
در مجموع، داده‌های جاباما نشان می‌دهد بازار اقامت در ایران پس از دوره جنگ ۱۲ روزه با یک افت ۷۰ درصدی مواجه شده است. این کاهش با توجه به تمامی شاخص‌ها دیده شده است. کاربران ایرانی در خرداد ۱۴۰۳، به‌جای تعطیلات و استراحت در این ایام با موضوع جنگ مواجه شد و از دل این بحران تصمیم‌های درباره سفر گرفته؛ سفرهایی نه برای تفریح که به‌مثابه راه بقا تلقی شدند.
