همه چیز درباره تعرفه گمرکی و نحوه محاسبه آن در واردات و صادرات

به گزارش اقتصادآنلاین، در ادامه راهنمای کاملی جهت سادهتر کردن این محاسبات در اختیار شما قرار میدهیم تا تجارت روانتری داشته باشید.
تعرفه گمرکی چیست؟
تعرفه گمرکی را میتوان مانند یک «عوارض ورودی» برای کالاها در نظر گرفت که دولتها هنگام ورود یا خروج کالا از مرزهای کشور، آن را دریافت میکنند. این تعرفه تنها یک هزینه ساده نیست، بلکه ابزاری استراتژیک است که برای سه هدف اصلی به کار میرود: حمایت از صنایع داخلی (با گرانتر کردن کالاهای مشابه خارجی و افزایش قدرت رقابت تولیدکننده داخلی)، کنترل تجارت (برای مدیریت واردات و صادرات کالاهای خاص) و افزایش درآمدهای دولتی.
این هزینه کلی که توسط واردکننده پرداخت میشود، از چند بخش اصلی تشکیل شده است:
● حقوق گمرکی (Customs Duties): این بخش، یک نرخ پایه و ثابت است که معمولاً چهار درصد (۴٪) از ارزش کالا را شامل میشود و بر اساس قانون مجلس تعیین میگردد.
● سود بازرگانی (Commercial Benefit Tax): این بخش کاملاً متغیر است و توسط دولت تعیین میشود. دولت میتواند برای حمایت از تولید داخلی، سود بازرگانی یک کالا را افزایش دهد یا برای تسهیل واردات کالاهای ضروری، آن را کاهش داده یا حتی صفر در نظر بگیرد.
● مالیات بر ارزش افزوده (VAT): این همان مالیات نه درصدی (۹٪) است که در داخل کشور نیز برای بسیاری از کالاها و خدمات اعمال میشود و در گمرک نیز از کالاهای وارداتی دریافت میگردد.
● هزینههای جانبی: علاوه بر موارد فوق، هزینههای دیگری مانند هزینه انبارداری در گمرک، تخلیه و بارگیری، و سایر خدمات جزئی نیز به هزینه نهایی اضافه میشوند.
حال، سوال اینجاست که گمرک چگونه نرخ دقیق را برای هر کالا مشخص میکند؟ پاسخ در یک کد هشترقمی بینالمللی به نام کد تعرفه HS Code نهفته است. هر کالایی در جهان دارای یک کد منحصربهفرد است که مانند یک برچسب یا شناسنامه، ماهیت دقیق آن را برای تمام گمرکات دنیا مشخص میکند. با داشتن این کد، نرخ دقیق حقوق گمرکی و سود بازرگانی کالا به سادگی قابل استعلام و محاسبه است.
انواع تعرفههای گمرکی
تعرفه گمرکی به دستههای متنوعی تقسیم میشود که هر کدام کارکرد خاصی دارند:
● مالی: برای تأمین بودجه دولتی با نرخ ثابت.
● حمایتی: افزایش قیمت کالاهای خارجی برای تقویت تولید محلی.
● ارشادی: هدایت بازار به کالاهای خاص، مانند نرخ بالاتر برای تجهیزات قدیمی.
● مستقل: نرخ تعیینشده توسط کشور بدون توافق خارجی.
● قراردادی: بر پایه توافقات بینالمللی.
● واحد: نرخ یکسان برای همه کالاها.
● مرکب: نرخ متفاوت بر اساس گروه کالا.
● ارزشی: بر اساس قیمت CIF.
● مقداری: بر اساس وزن یا تعداد.
● مختلط: ترکیب ارزشی و مقداری.
این دستهها کمک میکنند تا هزینهها را پیشبینی کرده و برنامه تجارت را تنظیم کنید.
نحوه محاسبه تعرفه گمرکی
محاسبه تعرفه گمرکی مانند کنار هم گذاشتن قطعات یک معما است که نتیجه آن هزینه نهایی را نشان میدهد. فرمول اصلی چنین است:
عوارض گمرکی = حقوق گمرکی + سود بازرگانی + مالیات ارزش افزوده + هزینههای جانبی
ارزش CIF
ارزش پایه، CIF نام دارد:
CIF = ارزش فاکتور × نرخ ارز رسمی + کرایه حمل + بیمه
حقوق گمرکی
اغلب چهار درصد CIF:
حقوق گمرکی = ارزش CIF × چهار درصد
سود بازرگانی
متغیر و وابسته به سیاستهای دولتی:
سود بازرگانی = ارزش CIF × نرخ تعرفه × نرخ ارز
مالیات ارزش افزوده
برای بیشتر کالاها نه درصد:
مالیات = (ارزش CIF + حقوق گمرکی + سود بازرگانی) × نه درصد
هزینههای جانبی
مانند انبارداری و بارگیری:
هزینه انبارداری = وزن خالص × نرخ انبارداری × مدت نگهداری
برای مثال، کالایی با CIF پنجاه میلیون تومان، تعرفه چهار درصد، سود بازرگانی پنج درصد و مالیات ۹ درصد:
حقوق گمرکی: دو میلیون تومان
سود بازرگانی: دو و نیم میلیون تومان
مالیات: چهار میلیون و نهصد و پنجاه هزار تومان
هزینههای جانبی: متفاوت بر اساس شرایط
این روشها مانند ابزاری دقیق عمل میکنند. چرا برخی محاسبات پیچیده به نظر میرسند؟ زیرا نرخها و کدها سالانه تغییر میکنند.
روشهای پرداخت تعرفه گمرکی
پرداخت تعرفه گمرکی دو راه اصلی دارد:
● نقدی: از طریق پورتال گمرک یا بانکهای مجاز. اظهارنامه ثبت میشود، مبلغ نشان داده میشود و پرداخت آنلاین انجام میگیرد.
● ضمانتنامه بانکی: برای شرایط کمبود بودجه، ضمانتنامه ارائه دهید و پرداخت را قسطی کنید.
پورتال تا پنجاه میلیون تومان را آنلاین پوشش میدهد. این راهها مانند میانبرهایی هستند که ترخیص را تسریع میکنند.
معافیتها و تخفیفهای گمرکی
برخی کالاها از تعرفه گمرکی معاف یا تخفیفدار هستند:
● کالاهای مسافری: تا حد معین بدون هزینه.
● مناطق آزاد: برای جذب سرمایه خارجی.
● شرکتهای دانشبنیان: حمایت از فناوری.
● مرزنشینان: تقویت اقتصاد محلی.
سال گذشته، مواد اولیه و ماشینآلات تخفیف گرفتند. این تسهیلات مانند فرصتهایی عمل میکنند که تجارت را آسانتر میسازند.
تأثیر تعرفههای گمرکی بر تجارت
تعرفه گمرکی مانند تنظیمکنندهای عمل میکند که جریان تجارت را کنترل میکند:
● حمایت از صنایع داخلی: تولید محلی با افزایش قیمت خارجیها تقویت میشود.
● درآمدزایی دولتی: بودجه پروژهها تأمین میشود.
● کنترل بازار: واردات غیرضروری محدود و تعادل ارزی حفظ میشود.
● اثر بر قیمت: تقاضا ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
ایران نسبت به ترکیه با نرخهای پایینتر یا امارات با تعرفه نزدیک به صفر، نرخهای بالاتری دارد که بر تولید داخلی تمرکز دارد.
چالشهای تعرفه گمرکی
با اینکه تعرفه گمرکی ابزاری قانونمند است، کار با آن چالشهای تخصصی خود را دارد که نیازمند دقت و آگاهی بالایی است. یکی از اصلیترین دشواریها، پیچیدگی سیستم کد HS است؛ زیرا انتخاب یک کد اشتباه ممکن است کل فرآیند ترخیص را با مشکل مواجه کند.
این چالش با تغییرات سالانه در قوانین و نرخها دوچندان میشود و فعالان تجاری را ملزم میکند تا همواره اطلاعات خود را بهروز نگه دارند. کوچکترین خطا در این زمینه، بهویژه در اظهار نادرست ارزش کالا، شاید به جریمههای سنگین و هزینههای پیشبینینشده منجر شود. خوشبختانه، ابزارهایی مانند پورتالهای آنلاین گمرک با افزایش شفافیت، به کاهش این خطاها کمک کردهاند.
با این حال، بهترین راه برای عبور ایمن، همکاری با مشاوران یا شرکتهای متخصص است؛ کمک گرفتن از آنها مانند یافتن یک راهنمای ماهر در مسیری پیچیده است که تجارت شما را با کمترین ریسک و هزینه تضمین میکند.
کلام آخر
شناخت تعرفه گمرکی مانند ابزاری قدرتمند است که تجارت را آسانتر میسازد. با محاسبات دقیق و استفاده از معافیتها، بازرگانان چالشهای صادرات کالا یا وادرات کالا را پشت سر میگذارند. شرکت پیاسپی اکسپرس با خدمات حملونقل، ترخیص و مشاوره، همراهی مطمئن ارائه میدهد تا در بازار جهانی موفقیت خوبی کسب کنید.
https://pspexpress.com/fa/mag/what-is-customs-tariff/