پیشگامان واقعی؛ وویجرها نخستین کاوشگران مرزهای منظومه شمسی نبودند
قبل از صفحه طلایی معروف وویجر، پایونیر ۱۰ و ۱۱ پیغامی تصویری را حمل میکردند که شامل موقعیت منظومه شمسی در کیهان با استفاده از تپشهای ضربآهنگدار تپاخترها، مکان زمین در منظومه شمسی و تصویر مرد و زنی برهنه در کنار نمایی از خود فضاپیما بود. پلاک پایونیر، مأموریتهای پایونیر ۱۰ و ۱۱ را به نخستین ماموریتهای فضایی تبدیل کرد که حامل پیغام برای موجودات فرازمینی هستند.
آیا پایونیر ۱۰ و ۱۱ هنوز در حرکت هستند؟
فضاپیماهای پایونیر با اینکه چند سال پیش از وویجرها پرتاب شدند، سرعت کمتری دارند. در حال حاضر وویجر ۱ دورترین فضاپیما از زمین و خورشید است. پس از آن، وویجر ۲ قرار دارد که در ژوئیه ۲۰۲۳ از پایونیر ۱۰ جلو زد. پایونیر ۱۱ اکنون چهارمین فضاپیمای دور از زمین است. این فضاپیماها در میلیونها سال آینده از نزدیکی دو ستارهی مشاهدهپذیر با چشم غیرمسلح گذر خواهند کرد: دبران، درخشانترین ستاره صورت فلکی گاو برای پایونیر ۱۰ و لاندا عقاب برای پایونیر ۱۱.
تیمهای ناسا تا سالها پس از گذر فضاپیماها از کنار سیارههای بیرونی، همچنان سیگنال آنها را دریافت میکردند. آخرین سیگنال پایونیر ۱۰ در ۲۳ ژانویه ۲۰۰۳، از فاصلهی ۱۲٫۲۳ میلیارد کیلومتری دریافت شد. پایونیر ۱۱ نیز آخرین بار در ۴ نوامبر ۱۹۹۵، از فاصلهی حدود ۶٫۴ میلیارد کیلومتری با زمین تماس برقرار کرد. همین رهگیری بلندمدت باعث کشف پدیدهای عجیب شد: هر دو فضاپیما به شکلی غیرقابلتوضیحی در حال کاهش سرعت بودند؛ آنها پس از عبور از فاصلهی ۲۰ واحد نجومی از خورشید، از موقعیت مورد انتظار عقب میماندند.
فضاپیماهای پایونیر با اینکه چند سال پیش از وویجرها پرتاب شدند، سرعت کمتری دارند
در ابتدا گمان میرفت که شاید درک ما از گرانش در فاصلههای زیاد نادرست باشد. اما از آنجایی که هیچ فضاپیمای دیگری چنین رفتاری نشان نداد، مشخص شد مشکل از جهان نیست، بلکه از خود فضاپیماها است. بعدها معلوم شد که این تأثیر ناشی از گرمای تولیدشده از مولدهای رادیوایزوتوپی و دیگر سامانههای داخل فضاپیما است که نیرویی جزئی در خلاف جهت حرکت وارد میکرد و باعث کشش خفیف در جهت مخالف میشد.
پایونیرها همانطور که از اسمشان پیداست، پیشگام بودند. آنها الهامبخش فضاپیماهای وویجر و حتی نیوهورایزنز شدند؛ کاوشگری که پس از بازدید از پلوتو و آروکوت، جرم آدمبرفیشکل کمربند کویپر، پنجمین فضاپیمایی خواهد بود که منظومه شمسی را ترک میکند. مأموریتهای پایونیر در مطالعه مستقیم سیارههای گازی غولپیکر و فضای بیرونی منظومه شمسی نقشی تعیینکننده داشتند.
درواقع پایونیرها پرواز کردند تا وویجرها بتوانند اوج بگیرند.