چرا بمباران خبری روح شما را می‌کشد؟

در عرض تنها چند ساعت، بیش از ۵۰۰ ویدیو، پست خبری و تحلیل درباره‌ی حملات ایران و رژیم صهیونیستی روی صفحه‌ی گوشی من ظاهر شد. هر بار که گوشی را باز می‌کردم، با موجی از تصاویر، ویدیوهای تکان‌دهنده و تیترهای جنجالی روبه‌رو می‌شدم: «حمله‌ی موشکی ایران به اهدافی در اسرائیل»، «اسرائیل به تهران پاسخ داد»، «آتش‌بس موقت میان ایران و اسرائیل». هر پستی که می‌دیدم، احساس اضطراب و ترس بیشتری در من ایجاد می‌کرد.

این تجربه، که برای بسیاری از ما آشنا است، نمونه‌ای بارز از بمباران خبری است که در زمان بحران‌ها شدت می‌گیرد و خواننده را فوراً درگیر موضوع می‌کند. ما خبرنگار هستیم و اینجا یک سایت خبری است؛ شاید درست نباشد که بگوییم، اما بگذارید صادق باشیم: خواندن همه‌ی اخبار در این شرایط چندان منطقی نیست، چه در خانه‌ی خود باشید، چه در شهر دیگری نظاره‌گر اخبار باشید.

در دنیای خبری امروز، ما در دریایی از اطلاعات غرق هستیم. شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌های خبری و برنامه‌های پیام‌رسان به‌طور مداوم ما را با جریان بی‌پایانی از اخبار، نظرات و تحلیل‌ها بمباران می‌کنند. این پدیده، که به آن «بمباران خبری» یا «اشباع اطلاعاتی» می‌گویند، می‌تواند تأثیر عمیقی بر سلامت روانی ما داشته باشد، به‌ویژه در زمان بحران‌هایی مثل درگیری فعلی بین ایران و اسرائیل.

طبق گزارش‌ها، در سال ۲۰۱۸، انسان‌ها روزانه ۲٫۵ کوینتیلیون بایت داده تولید می‌کردند و بیش از ۹۰ درصد این داده‌ها تنها در دو سال قبل از آن ایجاد شده بود. این حجم عظیم اطلاعات، به‌ویژه در زمان بحران‌ها، می‌تواند افراد را در وضعیت سردرگمی و اضطراب قرار دهد. 

درگیری اخیر بین ایران و اسرائیل، که شامل حملات موشکی و در این ساعات اخیر اخباری پیرامون توافق آتش‌بس است، نمونه‌ای بارز از این بمباران خبری است. تحقیقات نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض حجم زیادی اطلاعات، به‌ویژه اخبار منفی یا ترس‌انگیز، می‌تواند سطح استرس، اضطراب و افسردگی را افزایش دهد. طبق یک مطالعه که در سایت فوربز منتشر شده، بیش از ۳۵ درصد از افراد احساس می‌کنند که نیاز به پیگیری حجم زیاد اطلاعات باعث استرس و ناتوانی در آرامش می‌شود.

یکی از مکانیزم‌های اصلی این تأثیر، استفاده‌ی رسانه‌ها از ترس به‌عنوان ابزاری برای جلب توجه است. رسانه‌ها با تأکید بر تهدیدات و استفاده از تصاویر و تیترهای تکان‌دهنده، نوعی «تورم ترس» ایجاد می‌کنند که واقعیت را با عناصر احساسی آمیخته می‌کند. این رویکرد می‌تواند به رفتارهای افراطی یا تصمیم‌گیری‌های ناپخته منجر شود، زیرا مغز انسان در مواجهه با تهدید، بیشتر به واکنش‌های سریع گرایش دارد تا تحلیل منطقی. به‌ عنوان مثال، پوشش خبری حملات موشکی اخیر ممکن است احساس ناامنی و بی‌اعتمادی را در بین مردم تشدید کند، حتی اگر اطلاعات دقیق و متعادل ارائه نشود.